Moğolistan hakkında ilginç bilgiler buldum..
- 1. Çin ile Moğolların ilişkisi iyi değil. Bu tarihten beri böyle. Biz Türkiye olarak uzak kalmışız da o nedenle Çin ile ilişkimiz nötr. Bizler de buralarda olsaydık demek ki biz de Çin ile karşı kutuplarda olacaktık. Bu bir şans elbette. İlk kez şansımız yaver gidebilir.
- 2. Yine de Çin her yerde; meyvelerde, alışveriş dükkânlarında vs. Hatta ucuz (!) olduğu için inşaatlarda bile Çinli işçiler çalışıyor. E, “Moğollar ne yapıyor?” demeyin bilemiyorum. Ben de sordum onlar da bilmiyorlar. Zengin olan Moğol “nasıl bir cip alırım” diye düşünüyor o kadar.
- 3. Çin’deki müdavimlere kötü haber; artık kolay kolay ağlarına Moğol hatun düşüremeyecekler. İş öyle ayyuka çıkmış ki yakın bir zamanda içi dolu Moğol kızlar için Çin’den bir şirket özel uçak kaldırtmış. Bu Moğol parlamentosunun gündemine bile gelmiş. Moğolistan bu durumu Çin tarafıyla konuşmuş ve artık bundan sonra sıkı vize işlemleri olacakmış. Artık Çin tarafında kalan erkekler ellerindekiyle idare edecekler. Vah vah vah!
- 4. Oteller falan dökülüyor. Hesapta 4 yıldızlı bir otelde kaldık ama 2 yıldız bile etmez. Neyse ki interneti vardı. Sonra daha ucuz olsun diye başka bir otele geçtim ama orada da sıcak su yoktu, internet de yoktu.
(http://www.dragontempo.com/wp-content/uploads/mogolistan-3-001.jpg) (http://www.dragontempo.com/wp-content/uploads/mogolistan-3-001.jpg)
- 5. İkinci kaldığım otelde sabah kahvaltısına indiğimde bir Japon genci gördüm, yanında kafaladığı sıradan bir Moğol kız vardı. Herifin eli ayağı düzgün olmasına rağmen acayip iticiydi, vala “bir kıllık yapsa da bahaneyle herifi dövsem” diye de içimden geçirmedim değil. Kızla İngilizce konuşmaya çalışıyor ama kızın İngilizcesi çok kötüydü ya da utancından pek konuşmuyordu. Devamlı saate baktı, bir şeyler yedi ve gitti. Sanırım okula yetişti. Zaten kaldığım ikinci otel, iki üniversitenin olduğu yerdeydi. Çevrede bir sürü genç vardı. Ancak zaten üniversiteler dediğim yer de merkeze yürüyerek 10 dakika: Anlayacağınız Moğolistan’ın başkenti bu kadar yani. Meraklıları için bilgi; kızlarla konuşmak kolaymış. Barlarda falan rahat konuşuluyormuş. Ben sigara kokusundan nefret ettiğimden sizler için bara (sadece sizler için, kendim için bir şey istiyorsam namerdim) gidemedim. Biliyorum; bir Türk erkeği olarak en bi merak ettiğiniz konu bu. Sıçayım ağzınıza ne diyeyim.
- 6. Sokaklar inanılmaz kötü, ana cadde vs rezalet. Kaldırım maldırım dökülüyor. Ancak inanılmaz bir lüks var. Bu sokaktaki ciplerden belli. Her yer cip kaynıyor. Çok büyük olasılıkla dünyada kişi başına en çok cip düşen ülke burasıdır. Cipi olmayanın bile bir arabası var. Beri yandan insanlar da kendilerini kandırıyorlar; “ama şu araziye baksana, cipsiz de olmaz ki” diyorlar. Ben de “iyi ama memleket dökülürken bu para nereden geliyor” diyorum. Bıyık altından gülümsüyorlar. Herkes, sokaktaki genç bile inanılmaz bir rüşvet çarkının var olduğunu söylüyor. Bu kadar cipten ve lüks arabadan da belli zaten.
(http://www.dragontempo.com/wp-content/uploads/mogolistan-1-022.jpg) (http://www.dragontempo.com/wp-content/uploads/mogolistan-1-022.jpg)
- 7. Diğer komedi ise farklı: Haliyle şu son ekonomik kriz her yeri etkiledi ve petrol fiyatları yükseldi. O nedenle sokakta şöyle bir elinizi kaldırdığınızda cipler de dahil her araba duruyor ve kilometre başına 500 tügrüg (ben bu para biriminin fiyatını bir türlü öğrenemedim, kusuruma bakmayın. Ancak bir dolar eşittir bin 140 tügrüg yapıyor) para alıyor. Tam sonradan görmelik işte: Ayranı yok içmeye taht-ı revanla gidiyor sıçmaya. Cip alacak parayı ne yapıp edip denkleştiriyor ama arabaya koyacak benzini yok!
- 8. Kitaplar pahalı. Bir çok kitap evine girip çıktım ama içeride çok az insan kitaplara bakıyor. Eh, cipe koyacak benzini bulamayan kitabı ne yapsın!
- 9. İki kitap aldım biri bildik rehber kitap diğeri ise Bir ABD’li gazetecinin yazdığı kitap. Adı “Dateline Mongolia.” Haliyle zengin ülkeler SSCB devrildikten sonra hızla Asya’ya girmişlerdi. Bu gazeteci ise 1998′den beri oralarda. Kimi dallamalıkları var ama yine de okunası bir kitap. Kitabı bitirirsem ileride not aldığım önemli yerleri yazarım.
(http://www.dragontempo.com/wp-content/uploads/mogolistan-1-036.jpg) (http://www.dragontempo.com/wp-content/uploads/mogolistan-1-036.jpg)
- 10. Öte beri değil! Moğolistan’da sokakta yürürken Pekin sokaklarında yürüyen yüzlerin aynısını gördüğüm gibi, İstanbul sokaklarında yürüyen yüzlerin de tıpatıp aynısını burada gördüm. Moğolistan, insanın Asya’ya bakışını biraz daha netleştiriyor ve Türklerin ve Çinlilerin ve beri yandan Moğolların, -kaldıysa- Mançuryalıların, Hunların hatta Macarların aynı yerden geldiğini çok net olarak görüyorsunuz. Bunu anlamak için kitaplar devirmeye gerek yok. Moğolistan’da ve Çin’de sokaklarda yürüyenler bunu anlar.
- 11. Löppedenek diye kar yağıyor. Akşamları soğuk ancak bir sonraki sabah kar yağacakmış gibi de değil. Kar yağınca anladığım kadarıyla Çin Hava Yolları’na gün doğuyor ve hemen uçuşu erteliyor. Bu durum beni çok gıcık etti. Sinir oldum. Zaten yazmıştım, yine yazdım!
- 12. Nedendir bilinmez Moğol kızlar gerçekten çok güzeller. Halbuki hiçbir şeyin yetişmediği yerde neden bu denli güzel olurlar ki? Demek burada, batıdaki gibi bol proteinli yiyecekler, spor merkezleri vs olsa bu kızlar adamı iyice perişan edecek. E işte allah bir denge yaratmış, böylesi çorak topraklara böylesi güzel kızlar! Ancak diğer ilginç olansa erkekleri de oldukça yakışıklı; Çin’den sonra bu özellikle göze çarpıyor. Erkekler oldukça iri yapılılar. Durum şu yani; Moğolistan’da sokakta yürüyen kızı alıp manken yapacaksan sokakta yürüyen erkeği de al artist yap. Ülkemizde Asyatik tip sıkıntısı çekiliyorsa, gelsinler buradan ucuza artist bulsunlar. Hem bunlarla aynı dil kökeninden geldiğimiz için Türkçe’yi de çabuk öğrenirler. Daha ne!
(http://www.dragontempo.com/wp-content/uploads/mogolistan-1-031.jpg) (http://www.dragontempo.com/wp-content/uploads/mogolistan-1-031.jpg)
- 13. Hâlâ Cengiz Han’la Cengiz Han’la kalkıyorlar. Bu durumu son dönemde turizme de iyice dökmüş gibiler. Havaalanının adı, votka markası, otel adı, kamping adı, sigara adı, aklınıza ne gelirse Cengiz Han’ın adı var. Resimler vs bolca hediyelik eşya. Eh, zaten doğaya da baktığınızda gerçekten Cengiz Han’dan başka bir şeyleri olamayacağı anlaşılıyor. Bin 500 yıl önce Cengiz Baba, hâlâ Cengiz Baba!
- 14. Ne yapılmışsa SSCB döneminde yapılmış. Her ne kadar SSCB ülkesi değildiyse bile SSCB’ye çok bağımlı olmuş bir ülke. O zaman ne yapılmışsa yapılmış. Ondan sonra tek çivi çakılmamış gibi.
- 15. CCTV Müzik kanalında zaten arada bir rastlıyordum. Bu Moğolların gırtlaktan seslendirdikleri çok güzel halk müzikleri var. Diğer yazılarda iki tanesini eklemiştim. Yine bir parça daha ekliyorum. 2 müzik CD’si aldım. Biri tamamen halk müziği diğeri ise Altan Urag adlı folk rock band. “Ulan helal olsun be” dedim, Moğollardan bunu beklemezdim aslında; adamlar kendi geleneksel müziklerinden mükemmel bir rock yapmışlar. İşte batıdan uzak kalmanın yararı. Oturmuşlar kendilerine özgü bir çizgi tutturmuşlar. Bizde hâlâ böyle bir halk müziğinden rock yapan bir grup yok. Parçanın adı Anne Moğolistan”. Dileyin bakalım nasılmış:
ana-mogolistan (http://www.dragontempo.com/wp-content/uploads/ana-mogolistan.cda)
- 16. İnanmazsınız ama bir TV çalışanı bana Moğolistan’da 28 TV kanalı olduğunu söyledi. Ulan hepsi hepsi 2.9 milyona seslenecek. Bu ne! Bunlar reklam alacak da o TV kanalı işleyecek. E, tabi güç meselesi. Parası olan mafyatik adam kendisine bir TV kanalı kuruyor demek ki. Üretimin olmadığı bir yerde bunca TV kanalı, bunca cipin olması normal. Ne demişler biri yer biri bakar kıyamet bundan kopar. İyi ama 1 milyonluk Ulan Batur’da kim ayaklanacak ki?
(http://www.dragontempo.com/wp-content/uploads/mogolistan-3-057.jpg) (http://www.dragontempo.com/wp-content/uploads/mogolistan-3-057.jpg)
- 17. Bugünkü son bilgi: Putin sanırım Kasım ayında Moğolistan’a geliyor ve 5 milyar dolar para getiriyor. Hatırlayın, Pusht’un peşinden 1 milyar dolar alacağız diye az dolaşmamıştık. Demek ki 5 milyar dolar müthiş bir para! Hele ki toplam nüfusu 2.9 milyon olan bir ülke için. Zaten bir şeyler de olmaya başlamış kent şantiye görünümünde ve Pekin’i çağrıştırıyor. Eminim Putin’in 5 milyar dolarından sonra mesela 4 yıl sonra bu ülkeye gittiğimde hemen her şeyin değiştiğini göreceğim.
- 18. Bizi çok seviyorlar. Bizim ülke yatırımını Moğolistan’a iyi yaparsa oradaki yer altı kaynaklarından biz de yararlanırız. Bizim şansımız başka ülkede yok.