Ugur Usta, bu disli oranlarını konusunu biraz daha aydınlatabilirmisin? nedir? ne ise yarar? büyügü-kücügü, olumlu-olumsuz? disli oranlarına göremi araba uzuyo yoksa?
Hemen hemen aynı konuda Toyota forumda yazdığım bir yazıyı buraya da alayım:
Otomobillerde şanzımanın içinde dişliler vardır ve bunlarında çeşitli hesaplamalar neticesinde belirlenmiş oranları vardır. Bundan başka bir de diferansiyel oranı denen oran vardır.
Bir otomobilin fabrika verisi 0-100 km/s hızlanması Auris sınıfında ortalama 12-15 saniye arası değişir ve ortalama son hızlar da 180 km/s civarıdır.
Şimdi bu otomobilin 0-100 km/s hızlanmasını, motorda herhangi bir güçlendirmeye gitmeden 6 saniyeye indirmek, şanzıman ve diferansiyel oranıyla oynayarak mümkün. Ancak bu sefer son hızı çok düşük olacaktır. Kendi aracım olan Škoda Favorit' ten örnek vereyim. Dişli oranları tamamen daha çabuk hızlanmaya yönelik olarak ayarlandığında kalkışta Mitsubishi Starion' la beraber kalkabiliyor ama son sürati sadece 120 km/s ile sınırlı kalıyor.
Yukarıdaki örnekteki otomobilin son hızının 180 km/s olduğunu varsayarsak, bunu da gene dişli oranlarıyla oynayarak 250 km/s' ye çıkartmak da mümkün ancak bu sefer de kalkışı ve o son sürati bulması çok uzun sürecektir.
İşin özü özeti; motorun tork ve HP değerlerinde bir artış yapmadan, çok iyi bir hızlanma için son süratten; son sürat için de hızlanmadan vazgeçmek gerekiyor.
Otomobil üreticileri de aracın tork ve HP değerleri, tasarımı, ağırlığı, müsaade edilen azamî yüklü ağırlığı, ...vb. değerler paralelinde, diğer arkadaşların da yazdığı gibi optimum ayarları bulup son tüketiciye sunarlar.
100 kms sabit hızla gitmek için 5. viteste 2500 d/d çevirmek yerine 1500 d/d çevirmek tabii ki gürültüyü, tüketimi ve motor aşınmasını asgarîye indirir. Ancak motorun torku bu devirde yeterli gelebilecek midir? Eğer yeterli gelmeyecekse, en ufak bir yokuşta motor bayılacaktır, karşıdan gelebilecek en ufak sert bir rüzgarda motor gene bayılacaktır.
FIAT Uno araçların ayrıntılı teknik özelliklerine bakarsanız son hız için şu ifade yer alır: "4. viteste 170 km/s"
5. vitesi tamamen ekonomi düşünülerek konulduğu için çok uzun oranlı ve motorun torku 5. viteste devir bandını bitirmeye yetmiyor.
Bir çoğunuzun 2800 d/d olarak verdiği örnekte aracın 1800 d/d ile gitmesi de mümkündür tabii ama o devirde tork yeterli olacak mı?
Son dönemde özellikle VW, motorlarının azamî torkunu beli devir aralıklarında sabit olarak vermesini sağlamaya çalışmakta. Örneğin 1.4 TSI adını verdiği çift şarjlı motor, azamî torkunu 1500-4500 d/d aralığında sabit olarak vermektedir. Bundan benim anladığım da 5. viteste 1500-1600 d/d' de rahatça sıkıntı olmadan yol alınabileceğidir.
