Yol bilgisayarı sürücünün örnek süre, yakıt tüketimi, kat edilen mesafe vb. parametrelerin gözetim etmesine olanak sağlar. Gözetim birimi ile gösterge biriminden oluşan yol bilgisayarı gösterge panosunun (konsolun) üzerinde yer alır.
Kumanda düğmeleri ön konsolda veya sağ kumanda kolu üzerindedir. Sistemin özünü bir mikrobilgisayar teşkil etmektedir. Bu bilgisayar giriş ve çıkış birim aracılığı ile bütün sistemi denetlemek üzere programlanmıştır.
Algılayıcılardan gelen elektrik sinyalleri veya sürücünün kullanmış olduğu kumanda düğmeleri sinyallerini alır. Gelen bu bilgiler yardımıyla mikro-bilgisayar, verileri hesaplayarak o anki durumu veya sürücünün isteğini sayısal ekran üzerinde görüntüler.
Yol bilgisayarını oluşturan devreler:
• Dijital ekran ve mikrobilgisayar
• Araç hız sensörü,
• Yakıt seviye sensörü,
• ECU (elektronik kontrol ünitesi),
• Buzlanma uyarıcı sensör.
Çeşitli araçlarda farklı versiyonları bulunan yol bilgisayarı genel olarak şu bilgileri içerir.
• Anlık yakıt tüketimi
• Ortalama yakıt tüketimi
• Menzil
• Saat
• Tarih
• Kronometre
• Dış sıcaklık
• Yolculuk sayacı
• Ortalama araç hızı
• Yolculuk süresi
• Motor yağı sıcaklığı
Her bir yolculuk için ayrı ayrı, ortalama yakıt tüketimi ve araç hızı yol bilgisayarının kontrol ünitesi hafızasına kaydedilir.
Hız denetim sistemi;
Hız sensörü, kilometre teli ile kilometre dişlisi arasına yerleştirilmiştir. Bu sensör, kilometre telinin hareketinden faydalanarak “Hall” ilkesine göre dönüş hızını elektrik akımına çevirir.
Hız sensörünün çalışması için 12 Voltluk bir akım gerekir. Sistemde bulunan üçüncü bir kablo ise yol bilgisayarına sinyal taşır. Hız sensörü, yol bilgisayarına karesel voltaj nabızları şeklinde araç hızı ile bilgileri yollar. Bunların frekansı, kilometre teli hızı ile doğru orantılıdır (yaklaşık her 1metre başına beş nabız).
Yol bilgisayarı, hız sensöründen aldığı sinyallerle şu beş unsuru hesaplar:
• Anlık yakıt tüketimi,
• Ortalama yakıt tüketimi,
• Menzil (kalan yakıtla varılabilecek mesafe),
• Katedilen yol,
• Ortalama araç hızı.
Yakıt seviye sensörü;
Yakıt göstergesine, yardımcı uyarı sistemi eksik yakıt uyarı lambasına ve yol bilgisayarına akım göndermek üzere iki direnç elemanı vardır.
Bir şamandıraya bağlı olan ve hareket edebilen sürgü mekanizması, yakıt seviyesini bir ayarlı dirence iletir. Ayarlı direncin ölçtüğü “direnç" değeri, önceden kontrol ünitesi hafızasına kaydedilmiş ve her belli bir W (ohm) değerine karşılık gelen, litre cinsinden yakıt miktarını ifade eder.
Yol bilgisayarı, menzili hesaplamak için de sensörden gelen bu direnç değerini kullanır.
Elektronik kontrol ünitesi;
Gösterge tablosunun altında bulunan dijital beyin yol bilgisayarına bağlıdır.Bu bağlantı sayesinde yol bilgisayarı, motorun çalışma durumu hakkında bilgi alır. Ayrıca, yol bilgisayarı sabit programlanmış motora, özel verilere ve ECU’nin yakıt püskürtme nabızlarına göre yakıt tüketimini hesaplar. Bunlara ilaveten, ortalama yakıt tüketimini, anlık yakıt tüketimini ve menzili hesaplamak için hız sensörü ve yakıt seviye sensöründen gelen verilere ihtiyaç vardır.
Buzlanma uyarıcı sensör;
Buzlanma uyarıcı sensörü aracın motor tarafında bulunur. Bu sensör iki bağlantı ucuna sahiptir ve yol bilgisayarı ile irtibatlıdır. Bazı modellerde ise bu uçlar, (bilgi gönderen uçlar) gösterge tablosunda bulunan elektronik birime; uyarı modülüne bağlıdır.
İşlev göstergesi; Yol bilgisayarı ve hırsızlık önleme alarm sistemi olan araçlarda, hırsızlık önleme göstergesi de yol bilgisayarı göstergesinin içindedir.Üzerinde sıcaklık, tarih,saat, menzil, ortalama yakıt tüketimi, anlık yakıt tüketimi, kronometre, dış sıcaklık, yolculuk sayacı, ortalama araç hızı..gibi verileri sürücüye bildirir.
Yol BilgisayarlarıAkıllı yol bilgisayarlarında 12 fonksiyon bulunmaktadır ve bunların bazılarına sürücüden veya yolcudan manuel giriş yapılabilmektedir. Arzu edilen seyahat zamanını ve seyahat uzaklığını ayarladıktan sonra bilgisayar, ortalama hızı ayarlayabilmektedir. Ayrıca belirli yol aralıklarında yakıt tüketimini hesaplayabilmededir.
Yol bilgisayarları, yakıtı korumayı ve daha eğlenceli seyahat etmeyi sağlayabilmektedir. Şekilde bir yol bilgisayar sisteminin blok diyagramı bulunmaktadır
Yol bilgisayarının çalışmasıYol bilgisayarı 4 sensörden giriş sinyallerini alır. Bu sensörler araç hızını, yakıt akışı oranını, yakıt seviyesini ve dışarıdaki hava sıcaklığını almaktadırlar. Bu giriş sinyalleri yol bilgisayar saatiyle birleşerek, fonksiyonların numaralan genel biçimde hesaplanır ve dijital formda görülür.
Fonksiyon - zaman
Mikroişlemci teknolojisiyle birleşen quartz kristalinin doğruluğu, kontak ister açıkolsun ister olmasın ekranın kolayca okunmasını sağlamaktadır. Saat. 12 veya 24 saat sistemine sahip olmalı ve batarya veya güç kesildikten sonra kolay bir şekilde reset edilebilmelidir. Zaman üretici firma tarafından belirlenmiş uygun tuşlara basılarak baştan girilmiştir.
Kronometre, uygun butonlara basılarak başlatılabilir, durdurulabilir ve sıfırlanabilir. Bu geçen zaman fonksiyonu, ne kadar yolculuk yapıldığını bulmada ve hız ölçümü için kullanılır.
Fonksiyon - anlık yakıt tüketimi
Bu fonksiyon seçildiği zaman, bilgisayar zaman başına akan yakıtı algılayan yakıt akış sensörlerinden pals frekanslarını okumaya başlar. Bu nicelik bilgisayar tarafından kilometre başına veya mil başına ne kadar yakıt tüketildiğini hesaplamakta ve anlık tüketim ekranında görüntülenmesini sağlar. Yakıt enjeksiyon sistemindeki zaman palsi, bu enjekte edilmiş yakıt miktarıyla orantılı olarak hesaplama için temel teşkil eder. Sadece bir tane enjektör zaman palsi ölçülebilir. Bu, kullanılan yakıtın toplam miktarını bulmak için silindir sayısıyla çarpılır. Bilgisayar saat başına litredeki yakıt akma oranıyla, saat başına mildeki(km 'deki) araç hızını kıyaslayarak yakıt tüketimini hesaplamaktadır. Kıyaslama ise şu şekildedir: Tüketim (mpg) = Hız(mph) / Yakıt akma oranı (gph)
Anlık yakıt tüketim her saniye olmak üzere sık, sık güncelleştirilir ve çalışma şartlarındaki değişmelere göre sonuç ekranda hızlı bir şekilde değişerek gözükür. İşlem şart çeşitleri hızlandırma pozisyonlarına bağlıdır. Bunlar; aynı hızla uzunca bir süre gitme, tırmanma veya tepelerden aşağıya inmek, veya hızlanma. Verilen her hangi bir anda kullanılan kesin yakıt miktarının bilgisi gösterildikten sonra, yol bilgisayarı ekonomik yakıt için kullanışlı kazançlara adapte olmuş sürüş tekniklerine yardım etmektedir
Fonksiyon - ortalama yakıt tüketimi
Ortalama yakıt tüketimini seçtiğimiz zaman', yol bilgisayarı, yolun başlangıcından bu yana kullanılmış olan toplam yakıtı seyahat boyunca gidilen yola böler.
Ortalama yakıt tüketimi= Gidilen Yol / Toplam Yakıt
Değerlerin ikisi de bilgisayarın normal fonksiyonlarının parçalan gibi kaydedilir. Değerlerden gidilen yol hız ölçer devresinden, kullanılan yakıt ise yakıt akış oranından elde edilir. Hesaplama başlar ve her hangi bir anda tekrar başlar, eğer kontak kapalı işe bile etki etmez. Ekran mil/galon veya kilometre/litre cinsinden gösterir
Fonksiyon - ortalama hız
Bu değer, seyahat zamanının ortalaması alınmış hız palsleri kullanılarak hesaplanır. Yol bilgisayarı yolculuk boyunca her hangi bir zamanda mil/saat (mph) cinsinden aracın ortalama hızını gösterir. Bu fonksiyon yolculuğun özel kısımları veya bütün yolculuk için yardımcı seyahat zaman bilgilerini sağlayarak her zaman başlatılabilir. Kontağın kapalı olduğu seyahatlerdeki aralar bunlara katılmazlar
Fonksiyon - gidilebilecek mesafe
Bu program depo içinde kalan yakıt ile arabanın ne kadar gideceğini gösterir. Hesaplama, ortalama yakıt tüketimi ve depodaki yakıtın içerikleri kullanılarak hesaplanmaktadır. Ekran gidilebilecek mesafeyi kilometre veya mil olarak göstermektedir
Fonksiyon - gidilen uzaklık
Gidilen uzaklık, en son resetten bu yana araç hızının ölçülmesinden elde edilen hız palslerinin toplamıyla elde edilir.
Fonksiyon - dışarıdaki hava sıcaklığı
Dışarıdaki hava sıcaklığı NTC termistör kullanarak ölçülür. Sıcaklık 40°C 'den 170°C’ye kadar 0,5°C 'lik adımlarla ekranda gösterilir. Dışarıdaki hava sıcaklığı arabalara yerleştirilen klimalar ilginç bilgi kaynaklandır. Bu fonksiyon yol güvenliği için gerçek bir katkı yapabilmektedir. Çünkü sıfırın altındaki sıcaklıkta yol yüzeyindeki buzlanma ve dışarıdaki hava sıcaklığını doğru okuma, buzlanma şartlarında Önceden uyarı verebilmektedir.
not:baska bi forumda gezinirken gördüm umarim faydali olur.
ALINTIDIR.
