Bugdayin gen kaynaginin anadolu
olmasina ve binlerce yildir uretim yapilmasina karsin, 150 yildir bugday ureten
kanada, dunya bugday ticaretinde soz sahibi ulkelerden biri.
Isletme sayisindaki kucukluk, teknoloji kullanimindaki dusukluk,
maliyetlerin yuksekligi ve uretimde cesit standardinin saglanamamasi
nedenleriyle, turk bugday ureticisinin, ``dunyanin en iyi bugday kalite sistemi
guvencesine sahip oldugu`` belirtilen kanada ile rekabeti oldukca zor
gorunuyor.
Dunyanin onemli hububat uretici ve ihracatci ulkelerinden biri olan
kanada`nin hububat kurumu pazarlama stratejisi bolumu yoneticisi graham worden,
toprak mahsulleri ofisi`nde, (tmo) kanada`nin bugday siniflandirma sistemi
hakkinda bir seminer verdi.
Seminerin acilisinda konusan tmo genel mudur yardimcisi ayhan karayama,
bugdayda siniflandirmanin ozellikle pazarlama acisindan onemli olduguna isaret
ederek, ``bu yil uretimde kalite sorunu nedeniyle siniflandirma on plana cikti.
Kanada`nin siniflandirma sistemi hakkinda bilgi almak, sektorun siniflandirma
bilincinin gelismesine de katki saglayacak`` dedi.
Hacettepe universitesi gida teknolojisi bolumu ogretim uyesi prof. Dr.
Hamit koksel de, bugdayin gen kaynaginin anadolu olmasina karsin, 100-150 yildir
bugday ureten abd ve kanada`nin, dunya piyasalarinin hakimi olduguna isaret etti
ve bu ulkeler acisindan bunun ``bir basari oykusu`` oldugunu ve bunun altindaki
calismalarin turkiye tarafindan da bilinmesi gerektigini soyledi.
-75 bin ciftci 50 milyon ton hububat uretiyor-
bati kanada`da uretilen bugday ve arpanin pazarlanmasi amaciyla kurulan
kanada hububat bugday kurumu`nun (cwb) pazarlama stratejisi bolumu yoneticisi
graham worden, seminerde bilgi verirken, kanada`nin bati bolgesinde 75 bin
ciftcinin 24 milyon hektar alanda 50 milyon ton hububat urettigini, kanada`nin
nufusunun 30 milyon olmasi nedeniyle uretimin sadece yuzde 15`inin yurt icinde
islendigini, yuzde 75`inin ihrac edildigini soyledi.
Kanada`da ihracat amacli uretime yogunlasildigini, bu nedenle en iyi
kaliteli urunu elde etmek icin cok siki kontrol sistemi uygulandigini vurgulayan
worden, su bilgiyi verdi:
``kanada`da dunyanin en iyi bugday kalite guvence sistemi uygulaniyor.
Ihracat amaciyla bu sistemi gelistirdik. Musterilerimiz, her zaman kanada`dan
aldigi bugday ve arpanin en iyi kalite siniflandirmasina gore siniflandirildigina
emindir. En iyi kaliteyi elde etmek icin cok siki kontrol sistemimiz var.
Ciftciler her zaman, yuksek verimli, hastaliga dayanikli cesitleri
uretmek istiyor, ekmek istiyor. Kalite standardini tutmayan hicbir hububat
cesidinin ekimine, verimi yuksek olsa bile izin vermiyoruz. Halen kanada`da 25
cesit bugday uretiliyor. Bunlarin tamaminin kokenleri orta ve dogu avrupa`dan,
rusya`dan, ukrayna`dan geldi. Insanlar 100-150 yil once beraberinde bugday tohumu
getirdi ve uretmeye basladi. Ama artik, her cesidin uretimine izin vermiyoruz.
Simdi kullandigimiz cesitleri, yuzde 99 kendimiz gelistirdik. Bir cesidi kayda
almadan once 3 yil teste tabi tutuyoruz. Degerlendirme komitesinde cok degisik
sektorlerden, kurumlardan 150 kisi calisiyor. Verimi yuksek olsa bile fonksiyonel
kalitesi iyi olmayan cesidi kayda almiyoruz, ciftcinin getirdigi her cesidi kayit
etmiyoruz. Bu nedenle her yil en fazla 1-2 cesit kayda aliniyor. Halen 25 cesidin
uretimi yapiliyor. Ancak 5 cesit 50 milyon tonluk uretimin yuzde 50-60`ini, 10
cesit ise yuzde 75`ini olusturuyor. ``
kalite standartlari belirlenirken musteri taleplerinin cok dikkate
alindigini belirten worden, uretilen 50 milyon ton hububatin 15 milyon tonunun
1`inci derecede cok yuksek kalitede oldugunu bildirdi.
-turkiye`deki uretim sartlarindan ne kadar farkli...
Seminerde, graham worden`in acikladigi rakamlar nedeniyle zaman zaman
turkiye ile kanada arasindaki hububat uretim sartlarinin ne kadar farkli oldugu
ortaya kondu.
Worden, kanada`nin bati bolgesinde daha once 150 bin olan ciftci
sayisinin isletmelerin buyumesi sayesinde 75 bine dustugunu, ortalama isletme
buyuklugunun de 650 hektara ulastigini bildirdi. Soz konusu 75 bin ciftci 24
milyon hektar alanda 50 milyon ton hububat uretiyor. Isletmeler buyuk oldugu
icin, ciftci sahip oldugu ekipmani 7 gun 24 saat fonksiyonel olarak kullaniyor,
urettigi urunu bir yil boyunca kendi depolarinda sakliyor. Kanada hububat kurumu,
urunu sattigi zaman, ciftciden urunu gondermesini istiyor. Ciftciden gelen urun,
6,4 milyon ton kapasiteli 350 tesiste harmanlaniyor. 2,7 milyon ton kapasiteli 15
limandan bu urunler ihrac ediliyor.
Kanada`da iklimin genel olarak soguk olmasi nedeniyle daha az tarimsal
ilac kullaniliyor, boylece ilac kalintisi sorunu daha az yasaniyor.
Toplantida dile getirilen verilere gore, turkiye`de tarimsal isletmelerde
ortalama buyukluk yaklasik 6 hektar. 2,5 milyon ciftci 33,4 milyon ton hububat
uretiyor. Isletme buyuklugu cok kucuk olmasi nedeniyle teknoloji kullanimi dusuk.
Bu, verimi olumsuz etkiliyor, alet-ekipman atil kaliyor. Turkiye`de 60-65 bugday
cesidi, kanada`da ise 25 cesit ekiliyor. Bu da siniflandirmayi, standart
kalitenin tutturulmasini onluyor, depolamada sorun yasaniyor. Ayni kalite
standardinda urunu istenilen miktarda bulmak mumkun olmuyor.
Ozellikle ihracatta, ayni kalite standardinda urunun ihraci icin, cesit
sayisinin azligi onemli.
Woren, kanada`da uretilen bugdayin kalitesi hakkinda bilgi verirken,
``turkiye`ye de ihracat yapmak isteriz ama turkiye, kendi kendine yeterli bir
ulke`` dedi.
-``gelecekte ciftciler, yonetim odasindan tarlalarini ekip, sulayacak``
cwb pazarlama stratejisi bolumu yoneticisi graham worden, kanada`daki
isletmelerin buyuklugune ve teknoloji kullanimina da dikkati cekerek, ``gelecekte
ciftcilerimiz, evlerindeki yonetim odasindan oturup, bilgisayarla tarlalarindaki
aletleri calistirip, ekim yapacak, tarlalari sulayacak. Bunun icin daha buyuk
isletmeler lazim`` dedi.
Worden, seminerde, bati kanada`da ciftciler icin gelistirilen hava
haritasi veri tabani hakkinda da bilgi verdi. Buna gore, ciftcilerin tarlalarina
kurulan sistem sayesinde, o bolgedeki hava durumu anlik olarak ciftcilerin cep
telefonlarina, bilgisayarlarina internet uzerinden aktariliyor. Ciftci, hava
durumunu anlik olarak takip edebiliyor. Sistem ile ciftciye, hava durumuna gore
ilaclama ve hasat icin uyari yapilabiliyor, don, yagis gibi acil durumlar
bildiriliyor.
Verilen bilgiye gore, kanada`da weatherbug sirketi tarafindan
gelistirilen ``tarlada hava durumu agi`` kapsaminda simdiye kadar tarimsal
alanlarda 700 istasyon kuruldu. Istasyon sayisi 3 yilda 900`e 5 yilda 2 bine
ulasacak. Bu istasyonlarin, ruzgar, nem, toprak ve hava sicakligi, yagis gibi
topladigi veriler 5 saniyede ciftciye ulasiyor. Sistem ciftcilere, 1750 dolara
kuruluyor ve 5 yil sureyle hizmet veriyor. Bu sure sonunda ciftcilerin aylik 135
dolar hizmet bedeli odemesi gerekecek.
Worden, seminerde, turkiye`ye de tarim alaninda kuresel hava durumu agi
olusturulmasi icin teklifte bulundu.
-aa-
|
