Eksantrik mili kam mili olarak da bilinir. Hareketini krank milinden alarak çalışan, yardımcı bir parçadır. Subaplara hareket verir, bu hareket sayesinde, egzoz ve hava subapları kontrollü bir şekilde açılıp kapanabilir. Bu yazımızda motorlu araçlarda, motorun egzoz subaplarının zamanında açılmasını sağlayan kam milinin çalışma prensipleri anlatılmıştır.
Kam mili (doğrusal hareketi dairesel harekete çeviren bir mekanizma) veya diğer adıyla Eksantrik mili motorlu araçlarda, krank mili parçasına bağlı olarak çalışan yardımcı mildir. Başka bir deyişle hareketini krank milinden alan parçadır. Eksantrik mili çelik malzemeden yapılmış bir makine elemanıdır, üzerinde muylular, kamlar ve hareket etmeye yarayan dişliler bulunmaktadır.
Eksantrik mili benzinli motorlarda subaplara ve distribütöre (içten yanmalı motorlarda indüksiyon bobini elde edilen yükse gerilimli elektrik) kumanda etmektedir. Eksantrik milinin ana görevi subapları açıp kapamaktır. Yardımcı görevi ise yağ pompasına ve bunun dışında varsa yakıt otomatiğine ve distribütöre hareket vermektir. Kam milinde bir de, milin konumunu algılamak, dijital bir sinyal sağlamak üzere dizayn edilmiş bir sensör geliştirilmiştir.
Bu sensörün bazı avantajları bulunmaktadır. Bunlar; basit kurulum, hızlı çalışan fonksiyon, kısa devre olması, titreşime karşı yüksek direnç göstermesi ve düşük devirde güvenilir bir şekilde çalışmasıdır. Şimdi dilerseniz Bilgihanem.com okurları için hazırladığımız bu yazı sayesinde, eksantrşk milinin ne olduğunu ve nasıl çalıştığını detaylı bir şekilde öğrenelim.
Eksantrik (Kam) Mili Nedir?
Kam veya eksantrik mili, subaplara hareket veren parçadır. Hareketini krank milinden alan motorun yardımcı milidir. Bu hareketler sayesinde, egzoz ve hava subapları düzenli olarak açılıp kapanır. Açma – kapama işleminin amacı şudur; kapaklar açıldığında içeri hava girmesi, sonrasında yanma olayı olması ve akabinde de kirlenmiş havanın egzozdan çıkmasıdır.
Eksantrik Mili Nasıl Çalışır?
Teknik olarak ve daha detaylı şekilde açıklayalım. Araçlarda krank mili adında bir parça vardır. Krank Mili, silindir içindeki pistonlar yukarı – aşağı inip çıkarken, bu pistonların taze yakıt çekmesini sağlar. Aynı zamanda, kirlenen havayı hangi kanala göndereceklerini pistonlara talimat veren subaplar da vardır. Krank Mili, bu subapların da açılıp kapanmasını sağlar. Bu açılıp kapanma sürelerinin, yakıt tüketimi verimliliğinde çok ciddi payı vardır. İşte kam mili ya da diğer adıyla eksantrik mili, bu sürelerin ayarlanmasından sorumludur. Krank mili ile koordineli çalışır.
Kam milini, harekete geçiren de yine krank midili. Kam mili, krank milinden zincir- dişli sistemi veya kayış vasıtasıyla hız alır. Hemen ardından, üzerindeki kamlar sayesinde subapların ileri geri oynamasını ve açılıp kapanmasını sağlar. Açılan subapların geri kapanması genellikle yaylar vasıtasıyla gerçekleştirilir. Eğer motor dört zamanlıysa, krank mili iki tur yaparken kam mili bir tur yapar. Ancak, eğer motor iki zamanlıysa, krank mili kaç tur yapıyorsa kam mili de o kadar tur yapar.
Kam mili ve motor devri birbiriyle doğru orantılı çalışır. Bundan dolayı, motorun düzenli çalışması ve en üst düzeyde randımanı sağlaması için kam mili çok ince detaylarla ayarlanmıştır ve motorun üzerine çok hassas dengelerle yerleştirilmiştir.
Eğer krank mili, kam miline yeterince yakınsa, birbirleriyle temasları dişliler üzerinden yapılır. Aslında hareketleri, dişliler vasıtasıyla aktarmak en işe yarayan sistemdir. Ancak motorların silindirleri sıra tipli ise aradaki mesafe daha uzak olduğu için dişliler birbirine yetişemezler. Bu gibi durumlarda, hareketleri dişli ile aktarmak mümkün olamaz.
Bu mesafenin birbirine uzak olduğu sıra tipli motorlarda hareket trigerkayış ya da zincir vasıtasıyla verilir. Aslında zincir kullanımı daha çok önerilir. Çünkü triger kayışının kopma veya sıyırma ihtimali her zaman vardır ve bu da motorlarda tamiratı mümkün olmayan hasarlara sebep olabilir. Oysa zincirler öyle değildir. Kopma ihtimalleri çok çok azdır. Kopma olsa bile, yine de motorlara çok büyük zarar veremezler. Çünkü araç hemen stop eder ve motor pek zarar görmez.
Fakat, triger kayış sıyırırsa hareket hala devam eder ve subapların açılma – kapanma zamanları değişir. Bu zamanlama hatası da, telafisi mümkün olmayan sonuçlara yol açar. Çünkü, pistonlar yanlış zamanda ateşlenir. Sonuçta, krank mili kırılır.
Eksantrik Mili Hakkında Bilinmesi Gereken Püf Noktalar
Yukarıda da anlattığımız gibi, kam milinin asıl işlevi subapları açmak ve geri kapatmaktır. Bu açma işleminin yapılması için, külbitöre kam milinden hareket gönderilir ve bu gelen hareket sayesinde külbitörlersubapları açarlar. Bu, üstten eksantrikli motorların çalışma prensibidir. Bir de yandan eksantrikli motorlar vardır. Bu motorlarda ise kam mili, subapı itmekle görevli parçaları harekete geçirir.
Böylece külbitöre, subap iteceklerinden bir hareket iletilmiş olur. Ve bu hareketle külbitörsubapları açar. Şunu sakın unutmayın, subapların açılıp – kapanma süresindeki çok küçük bir farklılık, kötü yanmaya yol açar. Bu da motorun gücünü kaybetmesine sebep olur. Temel görevleri dışında kam milinin bir de yardımcı görevleri vardır. Yağ pompasını harekete geçirmek gibi. Veya eğer araçta varsa, yakıt otomatiğini ya da distribütörü de harekete geçirirler.
[YOUTUBE]
https://youtu.be/Clz5y9GUMUY[/YOUTUBE]
Alıntıdır