"İran'ın bile otomobil markası var, bizim yok" Orhan Yüce'nin son röportajı. http://www.ekonomist.com.tr/iranin-bile-otomobil-markasi-var-bizim-yok-haberler/2152.aspx Haber : Emrah Gürkan / 05 Aralık 2010 Pazar
Yüce Auto Yönetim Kurulu Başkanı Orhan Yüce, 55 yılı aşan meslek deneyimiyle otomotiv sektörünün duayenlerinden biriydi. Geçen hafta bu sayfaları baskıya göndereceğimiz saatlerde ölüm haberini aldık. Bu, sektörün en deneyimli ismiyle yapılmış son röportaj olarak tarihe geçecek. Çalışma hayatı boyunca birçok kişinin dile getiremediği gerçekleri söylemekten çekinmeyen Yüce, “Aklı olan adam Çinli araç almaz” ya da “Türkiye’yi plazalar çöplüğü haline getirdik” gibi çıkışlarıyla geçmişte sektöründe ciddi tartışmaları da beraberinde getirmişti.
1954’te ticaret hayatına başlayan, 1955 yılında NSU'nun Türkiye temsilciliğini daha sonra Volkswagen'in yedek parça distribütörlüğünü alan Orhan Yüce, 1974-1991 yılları arasında Alfa Romeo'nun Türkiye distribütörlüğünü yapmıştı. 1989’dan bu yana da Yüce Auto ile Skoda’nın Türkiye distribütörlüğünü yürütüyordu. Medyanın karşısına genelde fazla çıkmayan ve çok az röportaj veren Orhan Yüce’nin iki hafta önce Ekonomist’in sorularını yanıtlarken şunları söylüyordu.
Ekonomist: 2010’u bitirmek üzereyiz. Öncelikle sizden yıla ilişkin genel bir değerlendirme alabilir miyiz?
Orhan Yüce: Bu yıl her şey çok güzel gidiyor. Banka faizlerinin düşmesi ve dövizin artmaması nedeniyle herkes otomobil alabilir hale geldi. Bugün 2 bin lira aylık geliri olan bir kişi bile rahatlıkla otomobil alabilir durumda. Bu aslında benim hep yıllardır hayal ettiğim bir tabloydu.
Yurt dışındaki alım seviyelerine nihayet bu düşük faiz oranlarıyla gelmiş olduk. Bu durum tabii satışlara da olumlu yansıyor. Ekim sonu rakamlarına göre otomobil satışları geçen yıla göre yüzde 22 büyüyerek 360 bin adet oldu. Ekim aylarını kıyaslarsak büyüme neredeyse yüzde 246. Toplam hafif ticari araç satışları ise son bir yılda yüzde 22 büyümeyle, 178 bin adet olarak gerçekleşti. Bunlar çok güzel rakamlar.
Yıl sonu beklentiniz nedir?
Yüce: Yıl sonunda 700 binli rakamları göreceğiz. Bu rakamlar Türkiye için güzel sonuçlar. Zaten normalde de bizim büyüklüğümüzde bir ülkenin bu rakamlardan aşağıya düşmemesi gerekiyor. Ben önümüzdeki yıldan da ümitliyim. En az 2010 kadar iyi bir yıl geçireceğimizi düşünüyorum. Her şey yolunda giderse, birkaç yıl içerisinde 1 milyon adede ulaşacağımızı düşünüyorum.
Peki, Skoda olarak bu yılı nasıl geçiriyorsunuz?
Yüce: Bu yıl çok iyi gidiyoruz. Geçtiğimiz yıllarda farklı nedenlerden ötürü çok kan kaybetmiştik. Bu yıl yaptığımız atılımla kaybettiğimiz pazarı tekrar kazanmayı başardık. Şu an yüzde 59’luk bir büyümemiz var. Bu büyümeyle Dacia’nın ardından satışlarını en çok arttıran ikinci şirket haline geldik. Bu şekilde yüzde 0.6’lara düşen pazar payımızı tekrar yüzde 1.5’lara çıkarmış da olduk. 2010’u 6 bin-6 bin 500 aralığında bir rakamla kapatırız.
Önümüzdeki yıl hedefimiz 10 bin. Geçtiğimiz ay bütün bayilerime bu hedefi deklare ettim. Daha agresif olacağız ve 10 bin rakamına ulaşacağız.
Bu iddialı hedefi nasıl gerçekleştirebileceğinize inanıyorsunuz?
Yüce: Öncelikle Skoda’nın bütün ürün gamı değişti. Bir yıl içerisinde bütün araçlarımız baştan sona yenilendi. Şu an bayilerimiz Superb, Octavia, Yeti, Fabia ve Roomster araçlarımızla müşterilere hizmet veriyor. Bizim için asıl önemli nokta ise ürünlerimizin daha Türkiye’ye ye uygun hale gelmesi oldu. Daha önce 1.6 motorun altında dizel motorumuz yoktu. Şu an böyle bir sıkıntımız yok.
Bütün ürün gamımızda 1.6’nın altında dizel motor seçeneği eklendi. Artık 1.2 TSI motor seçeneğimiz de var. Ayrıca 6 ve 7 ileri olmak üzere DSG şanzımanımız da devreye girdi. Tüm bunlar Türk tüketicisine uygun değişimler oldu. Zaten satışlarımızın artmasında bu değişimin önemli bir faktörü oldu.
Skoda’nın bir imaj sorunu olduğunu düşünmüyor musunuz?
Yüce: Evet, böyle bir problemimiz var. Bu imajı yıkmak istiyoruz. Birçok insan Skoda’yı hala Doğu Bloku arabası olarak görüyor. Halbuki Skoda demek, Volkswagen demek. Araçlar her şeyiyle aynı. Hiçbir farkı yok. Önümüzdeki yıldan itibaren bu konuya daha fazla vurgu yapan çalışmalar da bulunacağız. Bu konuda bayilerimize büyük iş düşüyor. Bayilerime ‘Müşterilerinize bol bol test sürüşü’ yaptırın talimatını verdim. İnsanları Skoda’ya mutlaka bindirmeliyiz.
Sektörü, özellikle de bayileri çok yakından takip ediyorsunuz. Krizde kapanan birçok bayi de oldu. Mevcut durumu nasıl değerlendiriyorsunuz?
Yüce: Söylediğiniz gibi, geride bıraktığımız kriz özellikle yetkili satıcılara büyük darbe vurdu. Bu biraz da bizim hatamızdı. Dünyada hiçbir yerde olmayan showroomları plazaları Türkiye’de açtık. Her şeyde olduğu gibi bu konuyu da çok abarttık. Milyonlarca dolar harcatıp bu insanlara bunları açtırdık, ellerinde hiç para bırakmadık. Ama bu krizle birlikte onlar da akıllandı. Artık cahilce rekabete girip para kazanmadan araç satmıyorlar. Çok büyük yatırımların altına girmek de istemiyorlar. Çünkü bayiler ayakta kalabilmek için yüzde 3-5 para kazanmaları gerektiğinin farkında. Bu tabii sektörün sağlıklı gelişimi için çok önemli bir gelişme. Fakat sektörün eski bir temsilcisi olarak çok üzüldüğüm bir konu var.
Nedir bu konu?
Yüce: Son otomobil fuarını hepimiz gezdik. Bu fuarda neden bir yerli markamız yok bizim? Kimse bu konudan rahatsız olmuyor mu? Bu, konu beni son derece rahatsız ediyor. İran bile kendi markasıyla bizim pazarımızda. Bu konu devletimizin çok ciddi bir hatasıdır. “Türkiye bir otomotiv üssü oldu” diyorlar ama bütün bu üretilen markalar yabancılara ait. Örneğin bir Anadol projesinin üzerinde durulsaydı şu an en azından yerli bir aracımız olurdu. Devlet bu konuda büyük hata yaptı. Şimdi önümüzde bir İnan Kıraç örneği var. Şu an bir otomobil projesi üzerinde çalışıyor. Ne kadar destek alacağını hep birlikte göreceğiz.